تهیه و تنظیم لایحه ضرر و زیان (جبران خسارت) و دفاع از آن در پروژه‌های در صنعت ساخت

یکی از خدمات مهمی که دکتر کلیم ارائه می‌کند تهیه‌ی لایحه‌ی ضرر و زیان و دفاع از آن می‌باشد.

این خدمت شامل، بررسی و مطالعه اولیه مستندات پیمان، لایحه تاخیرات تایید شده و سایر اسناد مثبته موجود، طبقه‌بندی اسناد، تعیین مناسب‌ترین مواد قانونی مرتبط با جبران خسارت با توجه به اسناد ارائه شده و موضوع خسارت، تعیین روش‌های کمی‌سازی مرتبط، محاسبه و برآورد خسارات مورد ادعا، و ارائه نتایج در قالب بسته گزارش لایحه جبران خسارت، خواهد بود. ارائه خدمات پیشتیبانی فنی و اطلاعاتی و شرکت در جلسات مورد نیاز متقاضیان در قالب خدمات مشاوره ساعتی تا مدت زمان مورد نیاز متقاضیان انجام خواهد شد.

۱. این خدمت چیست؟

لایحه ضرر و زیان و یا لایحه خسارت (که به آن Claim Package یا بسته ادعا نیز گفته می‌شود) یک سند جامع فنی–حقوقی است که در آن خسارات ناشی از تأخیرات (خسارات وابسته به زمان)، خساراتی که به زمان وابسته نیستند، قصور یا تغییرات در پروژه‌های صنعت ساخت به‌طور دقیق شناسایی، کمی‌سازی و مستند می‌شود. این لایحه ابزاری برای جبران خسارت پیمانکار یا کارفرما در برابر ادعاهای طرف مقابل است و مبنایی برای مطالبه هزینه‌ها و خسارت‌های متحمل شده یا رد ادعاهای غیرموجه محسوب می‌گردد.

تیم متخصصان پیمان ساخت شریف (دکتر کلیم) با بهره‌گیری از دانش مهندسی، حقوقی و مدیریتی، تمامی مستندات پروژه شامل اسناد قراردادی، لوایح تأخیرات تأیید شده، صورت‌وضعیت‌ها، گزارش‌های مالی، برنامه زمانبندی، گزارشات پیشرفت و مکاتبات را بررسی نموده و با استفاده از روش‌های کمی‌سازی معتبر بین‌المللی و قوانین و بخشنامه‌های داخلی، بسته‌ای مستند، دقیق و قابل دفاع از خسارات پروژه تهیه می‌کند. همچنین کارشناسان این مجموعه در جلسات دفاع از لایحه تا دستیابی به نتیجه مطلوب در کنار خدمت‌پذیر حضور خواهند داشت.

۲. این خدمت در چه شرایطی مورد استفاده قرار می‌گیرد؟

• هنگامی که پیمانکار یا کارفرما  متحمل خسارات مالی مستقیم یا غیرمستقیم شده است.

• زمانی که نیاز به محاسبه و مطالبه ضرر و زیان ناشی از کاهش بهره‌وری، بیکاری ماشین‌آلات یا نیروی انسانی، هزینه‌های سربار و … وجود دارد.

• در مواردی که کارفرما یا مشاور از پرداخت صورت‌وضعیت‌ها، آزادسازی تضامین یا حسن انجام کار خودداری می‌کند.

• در شرایطی که به دلیل تغییرات طرح، شرایط خاص اقتصادی یا تصمیمات کارفرما، پروژه متحمل هزینه‌های اضافی شده است.

• در دعاوی قراردادی، داوری‌ها و دادگاه‌ها به‌عنوان مبنای محاسباتی و حقوقی برای مطالبه خسارت یا دفاع در برابر ادعا.

• و شرایط دیگر

۳. مخاطبین این خدمت چه کسانی هستند؟

• پیمانکاران اصلی و جزء که قصد طرح ادعای مالی (خسارت، هزینه‌های اضافی، سود از دست‌رفته و …) در برابر کارفرما دارند.

• کارفرمایان و سازمان‌های دولتی یا خصوصی که نیازمند بررسی دقیق و مستقل خسارات ادعایی پیمانکار هستند.

• شرکت‌های مشاور و مدیریت پروژه که باید خسارات ناشی از تغییرات، وقفه‌ها یا شرایط خاص را تحلیل کنند.

• وکلا و کارشناسان دعاوی پیمانکاری که برای دفاع یا اقامه دعوا به اسناد معتبر فنی و حقوقی نیاز دارند.

۴. مراحل تهیه لایحه ضرر و زیان و دفاع از آن

1. بررسی و تجمیع مستندات پیمان (قراردادها، صورت‌وضعیت‌ها، لوایح تأخیرات، صورت‌جلسات، مکاتبات، گزارش‌های پیشرفت، مدارک فنی و مالی، مجوزها و عکس‌ها و …)

2. طبقه‌بندی اسناد و ساخت پایگاه داده برای استخراج عوامل ادعا

3. تعیین مواد قانونی مرتبط با جبران خسارت بر اساس شرایط قرارداد و قوانین داخلی و بین‌المللی

4. تعیین سرفصل‌های ضرر و زیان (کاهش بهره‌وری نیروی انسانی و ماشین‌آلات، هزینه‌های بالاسری، تأخیر در پرداخت‌ها، عدم آزادسازی تضامین، دوباره‌کاری‌ها، کاهش ارزش پول و …)

5. انتخاب روش‌های کمی‌سازی معتبر برای برآورد خسارات (Measured Mile، S-Curve، روش‌های اقتصاد مهندسی و …)

6. محاسبه و برآورد دقیق خسارات وارده و تدوین آن‌ها در قالب لایحه ضرر و زیان (Claim Package)

7. ارائه نتایج در قالب گزارش جامع همراه با پیوست‌های فنی و حقوقی لازم

8. دفاع از لایحه در جلسات کارشناسی، داوری یا دادگاه بر اساس نیاز خدمت‌پذیر

1.4 بررسی مستندات پیمان

• اسناد مناقصه و قرارداد: مهم‌ترین اسنادی که جهت تهیه‌ی لایحه بررسی می‌شود اسناد مناقصه و قرارداد، از جمله قرارداد اصلی و الحاقیه‌ی قراردادی است که اطلاعات لازم و ضروری جهت تهیه‌ی لایحه در اختیار تدوین‌کنندگان آن می‌گذارد.
• اسناد مالی: اسناد مالی از جمله صورت وضعیت‌ها، رسید‌های پرداخت و دریافت مالی
• لایحه تأخیرات تأیید شده: لوایح تأخیرات تأیید شده در زمان‌های مختلف پروژه (در صورت وجود)
• صورت‌جلسات: صورت‌جلسات از جمله صورت‌جلسات احجام، صورت‌جلسات پیشرفت دوره‌ای
• مکاتبات: مکاتبات پروژه شامل نامه‌های ارسالی و دریافتی کارفرما یا پیمانکار (با توجه به طرفین خدمت‌پذیر، می‌تواند متفاوت باشد) نامه‌های ارسالی و دریافتی مشاور، پیمانکاران جزء و نامه‌های ارسالی و دریافتی خارج از پروژه می‌باشد.
• گزارشات پیشرفت کار: گزارشات پیشرفت کار مانند گزارشات روزانه، هفتگی و ماهانه، که این اسناد یکی از مهم‌ترین ورودی‌ها برای برآورد خسارت می‌باشد.
• مدرک فنی: نقشه‌ها و مدارک فنی و دستور کار‌ها، TQ (پرسش‌های فنی)
• مجوز‌های اجرای کار: مجوز‌های ایمنی، مجوز‌های شروع عملیات و …
• عکس‌ها: عکس‌های پروژه می‌تواند در بسیاری از مواقع به اثبات ادعا‌ها کمک کند و سایر مستندات مؤثر که با توجه به شرایط پروژه مشخص می‌شوند. ساختار کامل این مستندات در کتاب‌های منتشر شده از طریق دکتر کلیم ارائه شده است.

2.4 طبقه‌بندی اسناد

مرحله‌ی بعدی طبقه‌بندی مستندات می‌باشد که در این مرحله اطلاعاتی که از مستندات پروژه استخراج شده‌اند به وسیله‌ی ساختار‌های اطلاعاتی و دیتابیس‌هایی که به این منظور طراحی شده‌اند، جهت استفاده در مراحل بعدی مثل کمی‌سازی خسارت و تهیه‌ی پیوست‌ها طبقه‌بندی می‌شوند.

3.4 تعیین مواد قانونی جهت برآورد ضرر و زیان

در ادامه برای تعیین سرفصل‌های لایحه‌ی ضرر و زیان، مواد قانونی مرتبط باید به دقت تعیین شوند؛ البته پیش از بررسی پرونده به صورت کلی این مواد مورد بررسی قرار می‌گیرند تا امکان طرح ادعا مشخص شود. در این مرحله موارد مذکور به صورت تفصیلی بر اساس شرایط (عمومی و خصوصی) قرارداد، قوانین داخلی و خارجی استخراج و ثبت می‌شود.

سپس نوبت به تعیین سرفصل‌های لایحه‌ی ضرر و زیان می‌رسد که با توجه به هر پرونده، سرفصل‌های متنوع و مختص به آن قرارداد درنظر گرفته می‌شود. سر فصل‌هایی که در این ساختار درنظر گرفته خواهند شد، از لحاظ جامعیت نظیری ندارند؛ چرا که در این سرفصل‌ها منابع بین‌المللی مورد استفاده قرار گرفته، بومی‌سازی شده، ابعاد حقوقی آن‌ها با توجه به ساختار حقوقی کشور تبیین شده و در کنار سرفصل‌های داخلی در این ساختار قرار گرفته‌اند.

در ادامه خروجی این ساختار را به صورت کلی مورد بررسی قرار دادیم:

4.4 تعیین سرفصل‌های ضرر و زیان

• کاهش بهره‌وری نیروی انسانی اجرایی
• کاهش بهره‌وری ماشین آلات اجرایی
• خسارات ناشی از نیروی انسانی بالاسری
• خسارات ناشی از ماشین آلات بالاسری
• بیکاری نیروی انسانی و ماشین آلات
• بالاسری جذب نشده دفتر مرکزی
• هزینه‌های مستمر کارگاه
• تأخیر در پرداخت صورت وضعیت کارکرد
• تأخیر در پرداخت صورت وضعیت تعدیل
• عدم آزادسازی حسن انجام کار
• عدم آزادسازی تضامین قراردادی
• منافع محقق
• منافع متحمل
• دوباره کاری‌ها
• جرائم مالیاتی
• جرائم بیمه
• شکایات نیروی انسانی و اشخاص ثالث
• خسارات ناشی از تسریع
• اختلاف در احجام و محاسبات فنی
• کاهش ارزش پول
• و ده‌ها سرفصل دیگر متناسب با شرایط پروژه

1.4.4 کاهش بهره‌وری نیروی انسانی و ماشین آلات اجرایی:

کاهش بهره‌وری انسانی و ماشین‎‌آلات اجرایی یکی از سرفصل‌های مهم ضرر و زیان می‌باشد که روش‌های مختلفی از جمله “S curve”، “Measured mile”، مقایسه‌ی منابع در اسناد مناقصه و برنامه‌ی اولیه با واقعیت اجرایی و دیگر روش‌ها برای برآورد این خسارات وجود دارد.

اهمیت ثبت اطلاعات داخل گزارش‌های روزانه در این سرفصل اهمیت بالای خود را نشان می‌دهد.

2.4.4 خسارات ناشی از نیروی انسانی و ماشین آلات بالاسری:

دلیل تفکیک خسارات ناشی از ماشین‌آلات و نیروی انسانی بالاسری به دلیل متفاوت بودن روش برآورد این خسارات می‌باشد.

3.4.4 بالاسری جذب نشده دفتر مرکزی:

برای بحث بالاسری جذب نشده دفتر مرکزی روش‌های مختلفی از جمله چند روش آیکلی، روش کانادایی و روش استفاده از اطلاعات واقعی دفتر مرکزی وجود دارد.

4.4.4 تأخیر در پرداخت صورت وضعیت کارکرد:

روش برآورد خسارت تأخیر در پرداخت صورت وضعیت‌های کارکرد و تعدیل به سادگی‌ای که خیلی از افراد فکر می‌کنند، نمی‌باشد و می‌بایست از روش‌های قابل دفاع در کنار قوانین و دستورالعمل‌ها استفاده کرد.

5.4.4 عدم آزادسازی حسن انجام کار و تضامین قراردادی:

عدم آزادسازی حسن انجام کار و تضامین قراردادی که به دلایل مختلف از جمله تأخیر در تحویل پروژه و تأخیر در آزادسازی رخ می‌دهد، از سرفصل‌های مهم دیگر است.

6.4.4 منافع محقق و محتمل:

منافع محقق و محتمل با توجه به قوانین عمومی کشور چالش‌های زیادی را به همراه دارد که جهت طرح این سرفصل‌ها باید با ظرافت از برخی ظرفیت‌های حقوقی موجود در کشور استفاده کرد.

7.4.4 دوباره‌کاری‌ها:

خسارت ناشی از دوباره کاری‌هایی که به دلایل خارج از قصور طرف مدعی رخ داده است به کمک مستندات فنی و قراردادی برآورد می‌شود.

8.4.4 جرائم مالیاتی و بیمه:

جرائم مالیاتی و بیمه که به عدم انجام تعهدات قانونی کارفرما یا پیمانکار رخ می‌داده در این سرفصل‌ها محاسبه می‌شود.

9.4.4 شکایات نیروی انسانی و اشخاص ثالث:

شکایات نیروی انسانی و اشخاص ثالث که به دلایل مختلف قابل طرح و بررسی است.

خسارات ناشی از تسریع، اختلاف در احجام و محاسبات فنی، کاهش ارزش پول و ده‌ها سرفصل دیگر متناسب با شرایط پروژه‌ی شما شناسایی و برآورد می‌شود.

5.4 تعیین سرفصل‌های ضرر و زیان

6.4 انتخاب روش‌های کمی‌سازی معتبر برای برآورد خسارات (Measured Mile، S-Curve، روش‌های اقتصاد مهندسی و …)

7.4 محاسبه و برآورد دقیق خسارات وارده و تدوین آن‌ها در قالب لایحه ضرر و زیان (Claim Package)

8.4 ارائه نتایج در قالب گزارش جامع همراه با پیوست‌های فنی و حقوقی لازم

9.4 دفاع از لایحه در جلسات کارشناسی، داوری یا دادگاه بر اساس نیاز خدمت‌پذیر

۵. فرایند انجام خدمات (نقشه راه همکاری)

1. ارتباط اولیه خدمت‌پذیر با شرکت پیمان ساخت شریف (دکتر کلیم) از طریق تماس، ایمیل یا فضای مجازی

2. بررسی موضوع ارجاع‌شده توسط کارشناسان متخصص

3. دریافت اسناد و مدارک اولیه و ملاحظات خدمت‌پذیر

4. ارائه پیشنهاد (پروپوزال) فنی، مالی و زمانی در کمتر از ۲۴ ساعت از زمان دریافت مستندات

5. بررسی پروپوزال توسط خدمت‌پذیر و اعلام نظر

6. انعقاد قرارداد رسمی همکاری در صورت توافق طرفین

7. آغاز فرآیند بررسی اسناد و تهیه لایحه ضرر و زیان

8. ارائه گزارش‌های مستمر از روند کار به خدمت‌پذیر

9. تهیه لایحه نهایی و ارائه به کارفرما یا مرجع مورد نظر

10. دریافت بازخورد خدمت‌پذیر و اعمال اصلاحات در صورت نیاز

11. تحویل نهایی لایحه و پیوست‌های مرتبط

12. دفاع از لایحه در جلسات کارشناسی، داوری یا محاکم قضایی با توجه به نیاز خدمت‌پذیر

6. تجارب واقعی پیمان ساخت شریف (دکتر کلیم)

این شرکت توانسته طی سال‌های اخیر ده‌ها پروژه تهیه گزارشات و لوایح تاخیرات فنی و حقوقی را در داخل و خارج از کشور تهیه کند و به نتیجه برساند که می‌توان به پروژه‌های زیر اشاره کرد:

1. پروژه انتقال خط لوله گاز در British Columbia در کانادا

2. مگاپروژه ساخت دو شهرک بیش از 40 هزار واحدی

3. مگاپروژه ساخت تصفیه‌خانه در تهران

4. پروژه تغییر خط لوله نفت خام در اصفهان

5. پروژه احداث شهربازی بوستان بسیج به روش B.O.L.T

6. پنج پروژه در ایرانمال

7. ساخت مگامال تجاری در غرب کشور

8. مگاپروژه احداث پالایشگاه در اصفهان

و چندین پروژه دیگر …

برای اطلاع بیشتر بخش پروژه های انجام شده را مطالعه نمایید.