با توجه به ماهیت و شرایط پروژههای ساخت و ساز، روشهای زیادی جهت برنامه ریزی و کنترل پروژه در دنیا وجود دارد. در این بین روشهای مبتنی بر مسیر بحرانی به دلیل مزایای بیشتری که نسبت به سایر روشهای برنامه ریزی و کنترل پروژههای ساخت و ساز دارد، از محبوبیت بیشتری برخوردار هستند. از این جهت فرآیند در نظر گرفته شده در این راهنما به منظور تحلیل تأخیرات روشهای مبتنی بر مسیر بحرانی میباشد.
روشهای آنالیز تأخیرات مبتنی بر مسیر بحرانی، به دو دسته اصلی روشهای آیندهنگر و روشهای گذشتهنگر تقسیم میشوند و هریک از این آنها نیز دارای روشهای زیرمجموعه متعددی میباشند. با توجه به تعدد روشها، در این راهنما سعی شده مناسبترین آنها با توجه به شرایط پروژههای کشور و از لحاظ کیفیت نتایج خروجی تعیین گردد. در این راستا دو روش آینده نگر و سه روش گذشته نگر به عنوان مبنای تحلیل تأخیرات در پروژههای کشور پیشنهاد شده است. پنج روش انتخاب شده به همراه نامهای انگلیسی آنها که در مراجع بین المللی با این نامها شناخته میشوند در شکل زیر نمایش داده شده است. لازم به ذکر است به منظور ارتباط بهتر مخاطب و درک بهتر ماهیت هریک از روشها، از اسامی فارسی جایگزین استفاده شده است که در این راهنما و راهنماهای آتی، اسامی فارسی تعیین شده به کارگرفته خواهد شد. اسامی فارسی پیشنهادی در بالای اسامی انگلیسی در شکل زیر قابل مشاهده است.

استفاده از روشهای گذشتهنگر در حالتی که پروژه به اتمام نرسیده باشد به دلیل اینکه هنوز اثرات تأخیر در فعالیتهای تکمیل نشده مشخص نیست، پیشنهاد نمیشود. حتی اگر تأخیر به وقوع پیوسته باشد (رویداد تأخیر شروع و پایان یافته باشد)، موجب تأخیر در فعالیتهای پسنیاز میشود. از طرفی به دلیل اینکه فعالیتهای پسنیاز در زمانهای برنامهریزی شده اولیه اجرا نشدهاند، این احتمال وجود دارد که زمان، هزینه و منابع این فعالیتها دچار تغییر شود و از این جهت نیز اثر تأخیر هنوز ادامه یابد. برای مثال ممکن است فعالیتی مانند گودبرداری، که به شرایط جوی وابسته است در تابستان برنامهریزی شده باشد، اما به دلیل تعلیق سه ماهه تجهیز کارگاه، آن فعالیت به فصل پاییز منتقل شود و در این حالت با تغییر شرایط جوی، زمان، هزینه و منابع آن دچار تغییر شود. بنابراین حتی اگر تأخیر به اتمام رسیده باشد، اثر تأخیر همچنان ادامه خواهد داشت.
در ادامه این فصل، پنج روش فوق به صورت اجمالی تعریف شدهاند و الزامات استفاده از این روشها و شرایط استفاده و ویژگی آنها بررسی شده است.
روش آیندهنگر ساده در آنالیز تاخیرات
این روش که در دسته روشهای آیندهنگر قرار دارد، اثر تأخیرات را با اعمال رویداهای تأخیر روی برنامه زمانبندی اولیه پیش بینی میکند. مدت تأخیر پروژه برابر خواهد بود با اختلاف “تاریخ پایان پروژه پس از اعمال اثر رویدادهای تأخیر” و “تاریخ پایان پروژه بر اساس برنامه زمانبندی اولیه”. با توجه به اینکه این روش اثر رویدادهای تأخیر را پیش بینی میکند، قبل از شروع پروژه و یا عموما در طول پروژه مورد استفاده قرار میگیرد. در اکثر پروژههای کشور به دلیل سادگی در فهم و کاربرد، به صورت ناآگاهانه حالتهای ناقصی از این روش، در تجزیه و آنالیز تأخیرات فنی مورد استفاده قرار میگیرد. این روش از منظر منشاء بروز تأخیر در زمره روشهای علت و معلول میباشد. در واقع پس از اعمال رویداد تأخیر (علت) روی برنامه زمانبندی اولیه، میزان اثر رویداد تأخیر (معلول) مشخص میشود.
حالت در نظر گرفته شده معادل روش Impact As-planned در پروتکل SCL میباشد.
الزامات استفاده از این روش چیست؟
- برنامه زمانبندی اولیه با روابط منطقی
- اطلاعات وقوع تأخیر
شرایط استفاده و ویژگیهای روش آیندهنگر ساده
- مناسب برای زمانی که پروژه به اتمام نرسیده و اثرات تأخیر هنوز ادامه دارد.
- مناسب جهت بکارگیری در شرایطی که بودجه برای تحلیل تأخیرات کم باشد و تحلیل تأخیرات نیازمند دقت بالا نباشد.
- نسبت به روش آیندهنگر پیشرفته، ارکان پروژه با مهارت کمتری میتوانند تأخیرات را تحلیل کنند.
- در شرایطی که پیچیدگی پروژه و یا تأخیرات پروژه کم باشد، مناسب است.
- این روش به تنهایی قادر به شناسایی تأخیرات همزمان نیست.
- جهت استفاده از این روش نیازی به اطلاعات پیشرفت واقعی فعالیتهای پروژه نیست.
- نسبت به سایر روشها برای ارکان پروژه قابل فهمتر است.
- براساس این روش در شرایطی که تأخیرات ناشی از قصور کارفرما و تأخیرات ناشی از عوامل خارجی را به برنامه زمانبندی اولیه اضافه کنیم، میزان مدت تأخیر مجاز پیمانکار مشخص خواهد شد و در صورتی که تأخیرات پیمانکار را به برنامه زمانبندی اولیه اضافه کنیم، تأخیرات غیرمجاز پیمانکار تعیین میشود.
- با توجه به اینکه در این روش تأخیرات روی برنامه زمانبندی اولیه اعمال میشود، امکان دستکاری برنامه زمانبندی و یا دستکاری در فرآیند اعمال تأخیرات (سهوی و یا عمدی) توسط تحلیلگر، بالا است.
روش آیندهنگر پیشرفته در تحلیل تاخیرات
اين روش توسعهیافتهی روش آینده نگر ساده است و اثر تأخیرات را با اعمال عوامل تأخیر روی برنامههای زمانبندی بروز رسانی شده که در طول پروژه ایجاد میشود، پیش بینی میکند. در واقع در هر برنامه بروز رسانی شده اطلاعات واقعی پیشرفت فعالیتها و اثر رویدادهای تأخیر ثبت میشود و به عنوان خط مبنای جدیدی برای پروژه قرار میگیرد. این روش از منظر منشاء بروز تأخیر در زمره روشهای علت و معلول میباشد و در دسته روشهای آیندهنگر قرار دارد. علت اینکه این روش جزء روشهای علت و معلول به شمار میرود این است که، با اعمال رویداد تأخیر (علت) روی برنامه زمانبندی اولیه و یا برنامههای بروزرسانی شده، به دنبال میزان اثر رویداد تأخیر (معلول)، خواهیم بود.
حالت در نظر گرفته شده معادل روش Time Impact Analysis در پروتکل SCL میباشد.
الزامات استفاده از این روش آنالیز تاخیرات
- وجود برنامه زمانبندی اولیه با روابط منطقی
- بهروزرسانیهای برنامه زمانبندی در طول پروژه و یا وجود اطلاعات پیشرفت پروژه که بتوان به کمک آنها، بهروزرسانیهای برنامه زمانبندی را ایجاد نمود.
- در دسترس بودن اطلاعات وقوع تأخیر
شرایط استفاده و ویژگیهای روش آیندهنگر پیشرفته
- مناسب برای زمانی که پروژه به اتمام نرسیده و اثرات تأخیر هنوز ادامه دارد.
- هنگامی که بودجه برای تحلیل تأخیرات کافی باشد و آنالیز تأخیرات نیازمند دقت بالا باشد، استفاده از این روش توصیه میشود.
- در شرایطی که پیچیدگی پروژه و یا تأخیرات پروژه کم و یا زیاد باشد، عملکرد خوبی دارد.
- نسبت به روش آیندهنگر ساده، نیازمند مهارت بیشتری از سوی ارکان پروژه جهت تحلیل تأخیرات میباشد.
- در شرایطی که کمیت و کیفیت بهروزرسانیهای برنامه زمانبندی و یا مستندات پیشرفت فعالیتهای پروژه مناسب نباشد، دقت نتایج پایین خواهد بود.
- با توجه به اندازه پروژه و پیچیدگیهای موجود، این روش میتواند بسیار پر هزینه و زمانبر باشد.
- این روش به تنهایی قادر به شناسایی تأخیرات همزمان است.
- با توجه به ثبت پیشرفت فعالیتها و تحلیلهای پیوسته تأخیرات پروژه، تغییرات مسیر بحرانی به منظور مدیریت بهتر پروژه را تعیین میکند.
- با توجه به اینکه در این روش تأخیرات روی برنامه زمانبندی اعمال میشود، امکان دستکاری برنامه زمانبندی و یا دستکاری در فرآیند اعمال تأخیرات (سهوی و یا عمدی) توسط تحلیلگر، بالا است.
روش گذشتهنگر ساده در تحلیل تاخیر پروژه
این روش که در دسته روشهای گذشتهنگر قرار دارد، علت تأخیرات پروژه از مقایسه برنامه زمانبندی اولیه با برنامه زمانبندی چون ساخت تعیین میشود. با توجه به اینکه نحوه عملکرد این روش به صورت مشاهدهای میباشد، برنامههای زمانبندی اولیه و چون ساخت مورد استفاده میتواند دارای روابط منطقی و یا بدون روابط منطقی باشد. این روش از منظر منشاء بروز تأخیر در زمره روشهای معلول و علت میباشد. این موضوع به این معنی است که ابتدا اثر تأخیر (معلول) از روی برنامه زمانبندی چون ساخت مشاهده شده و در ادامه به دنبال مستندات (علت) تأخیر مشاهده شده، خواهیم بود.
حالت در نظر گرفته شده معادل روش MIP 3.1 رویه پیشنهادی 29R-03 AACE[1] میباشد.
الزامات استفاده از روش گذشتهنگر ساده
- وجود برنامه زمانبندی اولیه
- وجود برنامه زمانبندی چون ساخت
شرایط استفاده و ویژگیهای این روش آنالیز
- مناسب برای زمانی که پروژه به اتمام رسیده و یا اثر تأخیرات مشخص شده است.
- هنگامی که بودجه برای تحلیل تأخیرات کم باشد و آنالیز تأخیرات نیازمند دقت بالا نباشد، استفاده از این روش توصیه میشود.
- در شرایطی که پیچیدگی پروژه و یا تأخیرات پروژه کم باشد عملکرد خوبی دارد.
- نسبت به روشهای گذشتهنگر نیمه ساده و پیشرفته، ارکان پروژه با مهارت کمتری میتوانند تأخیرات را تحلیل کنند.
- در صورتی که برنامه زمانبندی چون ساخت وجود نداشته باشد، تهیه این برنامه زمانبر است.
- دقت در این روش بسیار به نحوه ایجاد برنامه چون ساخت مرتبط خواهد بود.
- این روش با دقت کمتر نسبت به روشهای پیشرفته، به تنهایی قادر به شناسایی تأخیرات همزمان است.
- با توجه به نیاز به وجود برنامه چون ساخت (برنامهای تمامی واقعیتهای پروژه در آن دیده شده باشد)، استفاده از این روش در شرایطی که پروژه هنوز به اتمام نرسیده و زمان پایان فعالیتها هنوز مشخص نیست، توصیه نمیشود.
- با توجه به اینکه از برنامه چون ساخت در تجزیه و تحلیل تأخیرات استفاده میکند، تا حدود زیادی واقعیات اجرایی پروژه را منعکس مینماید.
- در بین روشهای گذشته نگر از سرعت در کاربرد و قابلیت درک بالاتری برخوردار است.
روش گذشتهنگر نیمه ساده در تحلیل
این روش که در دسته روشهای گذشتهنگر قرار دارد، اثر تأخیرات با کسر علل تأخیر از برنامه زمانبندی چون ساخت (عموما از دیرترین تأخیر به اولین تأخیر) تعیین میشود. مدت تأخیر پروژه برابر خواهد بود با اختلاف “تاریخ پایان پروژه بر اساس برنامه زمانبندی چون ساخت” و “تاریخ پایان پروژه پس از کسر اثر رویدادهای تأخیر”. این روش از منظر منشاء بروز تأخیر در زمره روشهای علت و معلول میباشد. در بین روشهای گذشته نگر تنها روش گذشته نگر نیمه ساده است که در بین روشهای علت و معلول قرار دارد. این موضوع به این دلیل است که بر خلاف دو روش دیگر که نحوه عملکرد آنها به صورت مشاهدهای میباشد، در این روش ابتدا رویداد تأخیر (علت) از برنامه کاسته شده و سپس اثر آن (معلول) تعیین میشود.
حالت در نظر گرفته شده معادل روش Collapsed As-Built در پروتکل SCL میباشد.
الزامات استفاده از این روش چیست؟
- وجود برنامه زمانبندی چون ساخت با روابط منطقی
- دسترسی به اطلاعات وقوع تأخیر
شرایط استفاده و ویژگیهای این روش چیست؟
- مناسب برای زمانی که پروژه به اتمام رسیده و یا اثر تأخیرات مشخص شده است.
- هنگامی که بودجه برای آنالیز تأخیرات کم یا متوسط باشد و تحلیل تأخیرات نیازمند دقت بالا نباشد، استفاده از این روش توصیه میشود.
- در شرایطی که پیچیدگی پروژه و یا تأخیرات پروژه متوسط باشد، عملکرد خوبی دارد.
- نسبت به روشهای گذشتهنگر پیشرفته، ارکان پروژه با مهارت کمتری میتوانند تأخیرات را تحلیل کنند.
- در صورتی که برنامه زمانبندی چون ساخت وجود نداشته باشد، تهیه این برنامه زمانبر است.
- دقت در این روش بسیار به نحوه ایجاد برنامه چون ساخت مرتبط خواهد بود.
- مناسب برای زمانی که برنامه زمانبندی اولیه وجود ندارد.
- این روش به تنهایی قادر به شناسایی تأخیرات همزمان نیست.
- براساس این روش در شرایطی که تأخیرات کارفرما را از برنامه چون ساخت کسر کنیم، میزان مدت تأخیر مجاز پیمانکار مشخص خواهد شد و در صورتی که تأخیرات پیمانکار را از برنامه چون ساخت کسر کنیم، تأخیرات غیرمجاز پیمانکار تعیین میشود.
- با توجه به اینکه در این روش تأخیرات از برنامه زمانبندی چون ساخت کاسته میشود، امکان دستکاری در فرآیند اعمال تأخیرات (سهوی و یا عمدی) توسط تحلیلگر، بالا است.
- در شرایطی که برنامه چون ساخت تفاوتهای زیادی با برنامه زمانبندی اولیه داشته باشد، استخراج نتایج از مقایسه دو برنامه بسیار مشکل خواهد شد و در این حالت استفاده از روش گذشته نگر نیمه ساده مناسبتر خواهد بود.
روش گذشتهنگر پیشرفته
این روش که در دسته روشهای گذشتهنگر قرار دارد، پروژه به بازههای زمانی مشخصی به نام پنجره تقسیم میشود، سپس با مقایسه خطوط مبنا (خطوط مبنا در هر پنجره شامل برنامه زمانبندی اولیه و تأخیرات شناسایی شده در مرحله قبل است) و برنامه به روز شده، اثر تأخیرات مشاهده شده و به دنبال علل تأخیر خواهیم بود. این روش از منظر منشاء بروز تأخیر در زمره روشهای معلول و علت میباشد. حالت در نظر گرفته شده معادل روش Time Slice Windows Analysis در پروتکل SCL میباشد.
الزامات استفاده از روش گذشتهنگر پیشرفته
- وجود برنامه زمانبندی اولیه با روابط منطقی
- دسترسی به بهروزرسانیهای برنامه زمانبندی در طول پروژه و یا وجود اطلاعات پیشرفت پروژه که بتوان به کمک آنها، بهروزرسانیهای برنامه زمانبندی را ایجاد نمود.
- دسترسی به اطلاعات وقوع تأخیر
شرایط استفاده و ویژگیهای روش گذشتهنگر پیشرفته
- جهت تحلیل تأخیرات در زمانی که پروژه به اتمام رسیده و یا اثر تأخیرات مشخص شده است.
- هنگامی که بودجه برای آنالیز تأخیرات کافی باشد و تحلیل تأخیرات نیازمند دقت بالا باشد استفاده از این روش مناسب خواهد بود.
- برای استفاده در شرایطی که پیچیدگی پروژه و یا تأخیرات پروژه زیاد باشد.
- نسبت به روشهای گذشتهنگر ساده و نیمه ساده، ارکان پروژه مهارت بیشتری جهت تحلیل تاخیرات نیاز دارند.
- این روش به تنهایی قادر به شناسایی تأخیرات همزمان است.
- زمانی که تمامی بروز رسانی های برنامه زمانبندی وجود داشته باشد، عملکرد مطلوبی دارد.
مقایسه خصوصیات روشهای تحلیل و آنالیز تاخیرات
ویژگیهای روشهای تحلیل تأخیرات در جدول 1 در سه بخش الزامات، زمان مناسب جهت استفاده و توانایی و ویژگیها با یکدیگر مقایسه شده است. جهت انتخاب روش باید خصوصیات هر روش آگاه بود تا با توجه به این موضوع و در چارچوب فرآیند در نظر گرفته شده، نسبت به انتخاب روش مناسب اقدام نمود.
جدول مقایسه خصوصیات روشهای تحلیل تأخیرات
ردیف | خصوصیات | آیندهنگر ساده | آیندهنگر پیشرفته | گذشتهنگر ساده | گذشتهنگر نیمه ساده | گذشتهنگر نیمه پیشرفته |
---|---|---|---|---|---|---|
1 | الزامات | |||||
1-1 | برنامه زمانبندی اولیه | ✔ | ✔ | ✔ | ✔ | |
1-2 | برنامه زمانبندی حین ساخت | ✔ | ✔ | ✔ | ||
1-3 | برنامه زمانبندی بروزرسانی شده دوره ای | ✔ | ✔ | ✔ | ||
1-4 | اطلاعات تاخیر | ✔ | ✔ | |||
2 | زمان مناسب جهت استفاده | |||||
2-1 | قبل از شروع پروژه | ✔ | ✔ | |||
2-2 | در طول پروژه و هنگامی که اثر تاخیر ادامه دارد | ✔ | ✔ | |||
2-3 | پس از پایان پروژه و یا تعیین اثر تاخیرات | ✔ | ✔ | |||
3 | توانایی و ویژگیها | |||||
3-1 | تعیین ضرر و زیان مالی | تا حدودی | تا حدودی | |||
3-2 | تاخیرات همزمان | تا حدودی | به تنهایی نمیتواند | تا حدودی | ||
3-3 | امکان شناسایی تاخیرات اشخاص ثالث | به تنهایی نمیتواند | ✔ | ✔ | ||
3-4 | تحلیل براساس منطق برای پیبردن به مسیر بحرانی در پروژه | تا حدودی | ✔ | ✔ | ||
3-5 | تعیین تسریع در پروژه | تا حدودی | ||||
3-6 | مناسب برای شرایط پیچیده پروژه و تاخیرات | ✔ | ✔ | ✔ | ||
3-7 | نیاز به مهارت بالا جهت آنالیز تاخیرات | ✔ | ✔ | |||
3-8 | مناسب در شرایط محدود و مشخص | ✔ | ✔ | |||
3-9 | هزینه و زمان مورد نیاز جهت تحلیل تاخیرات | کم | زیاد | زیاد | زیاد | زیاد |
3-10 | نحوه عملکرد روش | مشاهدهای | افزاینده | مشاهدهای | افزاینده | کاهشی |
مقایسه محبوبیت استفاده از روشهای تحلیل تأخیرات
باتوجه به بررسیهای انجام شده در منابع بین المللی، روش آیندهنگر ساده و روش گذشتهنگر ساده، بیشترین محبوبیت و کاربرد را در پروژههای ساخت و ساز دارند [11]. نتایج این بخش این موضوع را نشان میدهد که شاخص دقت و کارایی بالای روش به تنهایی نمیتواند معیار ایجاد تمایز بین روشهای مختلف باشد. بر اساس نتایج زیر، معیارهای سهولت در استفاده و قابل فهم بودن روش توسط تمامی ذینفعان وزن بیشتری نسبت به دقت و کارایی روشها داشته است. روشهای پیشرفته نیاز به مهارت بالای تحلیلگران در بخش پیمانکار، مشاور، کارفرما، مراجع حل اختلاف نظیر داوری و دادگاهها میباشد و در شرایط کنونی در کشور این شرایط به هیچ وجه مهیا نیست. اگرچه باید جهت ساختارسازی و آشنایی تمام ذینفعان با روشهای مناسب تحلیل تأخیرات قدمهایی پیوسته برداشت.
جدول مقایسه محبوبیت استفاده از روشهای تحلیل تأخیرات
خصوصیات | رتبه |
گذشتهنگر ساده | 1 |
آیندهنگر ساده | 2 |
گذشتهنگر نیمه ساده | 3 |
آیندهنگر پیشرفته | 4 |
گذشتهنگر پیشرفته | 5 |
مقایسه میزان موفقیت روشهای تحلیل تأخیرات در دعاوی
نتایج جدول 3 دقیقا مشابه نتایج جدول بالا میباشد [11]. میزان موفقیت روشهای تحلیل تأخیراتی که قابل فهمتر و سادهتر بوده، بالاتر از روشهایی با پیچیدگی بیشتر بوده است.
جدول مقایسه میزان موفقیت روشهای تحلیل تأخیرات در دعاوی
ردیف | خصوصیات | رتبه |
1 | گذشتهنگر ساده | 1 |
2 | آیندهنگر ساده | 2 |
3 | گذشتهنگر نیمه ساده | 3 |
4 | آیندهنگر پیشرفته | 4 |
5 | گذشتهنگر پیشرفته | 5 |
نحوۀ تأثیر تأخیر در برنامۀ زمانبندی
روی مسیر بحرانی
در صورت وقوع تأخیر روی مسیر بحرانی برنامۀ زمانبندی، تاریخ اتمام پروژه افزایش مییابد.
خارج از مسیر بحرانی
در صورت وقوع تأخیر روی فعالیت خارج از مسیر بحرانی، تاریخ اتمام پروژه افزایش نمییابد؛ اما پیشرفت پروژه را متأثر خواهد کرد.
تجزیه و تحلیل مسیر بحرانی (CPA[2])
تجزیه و تحلیل فعالیتهای مهم و نزدیک به بحرانی در برنامۀ زمانبندی مبتنی بر مسیر بحرانی، که بهمنظور مدیریت پیشرفت و تخصیص منابع و تعیین تأخیر یا تسریع در تاریخ اتمام یک بخش یا کل پروژه انجام میشود را تجزیه و آنالیز مسیر بحرانی میگویند.
روش مسیر بحرانی (CPM[3])
روشی است که با استفاده از قوانین محاسباتی که معمولاً نرم افزارهای زمانبندی بهطور خودکار انجام میدهند، مسیر بحرانی را تعیین و شناوری را محاسبه میکند.
روشهای تجزیه و تحلیل تعیین تأثیر تأخیرات در برنامۀ زمانبندی
روش تجزیه و تحلیل آیندهنگر[4]
روش آیندهنگر در زمان پیش از وقوع یا همزمان با واقعۀ تأخیر انجام میشود. در روش آیندهنگر، پیشبینی از میزان اثر تأخیر روی برنامۀ زمانبندی حاصل میشود و اثر تأخیر پس از ورود عوامل تأخیر روی برنامۀ زمانبندی تخمین زده خواهد شد.
روش تجزیه و تحلیل گذشتهنگر[5]
هنگامی که تأخیر رخ داده و اثر تأخیر مشخص شده، تجزیه و تحلیل گذشتهنگر انجام میشود. زمان انجام این روش میتواند اندکی پس از اتمام اثر تأخیر یا پس از تاریخ پایان برنامۀ زمانبندی پروژه باشد.
نحوۀ تجزیه و تحلیل تأخیرات از منظر منشاء بروز تأخیر
روش علت و معلول[6]
در این روش ابتدا دلیل وقوع تأخیر (علت) تعیین میشود، سپس به دنبال تعیین تأثیر آن روی برنامۀ زمانبندی (معلول) هستند.
روش معلول و علت[7]
در اینجا ابتدا میزان تأخیر (معلول) تعیین میشود و در ادامه عامل وقوع تأخیر (علت) بررسی و تعیین خواهد شد.
[1] Association for the Advancement of Cost Engineering
[2] Critical Path Analysis
[3] Critical Path Method
[4] Prospectively Analysis
[5] Retrospectively Analysis
[6] Cause & Effect
[7] Effect & Cause