کمی سازی ادعاها یا دعاوی مالی در پروژههای ساخت، ارتباط مستقیمی با تحلیل تاخیرات پروژه دارد.
- دعاوی در پروژه های ساخت به 4 دسته اصلی شامل
- دعاوی زمانی،
- دعاوی مالی،
- دعاوی کیفی و
- دعاوی معنوی تقسیم میشوند.
دعاوی مالی به دو دسته دعاوی مالی وابسته به تاخیر (زمان) و دعاوی مالی مستقل از زمان تقسیم میشوند.
در بخش دعاوی مالی وابسته به تاخیر، ابتدا باید تحلیل تاخیرات با استفاده از روشهای تحلیل تاخیرات 5 گانه که در کتاب فرآیند یکپارچه تهیه لایحه تاخیرات در این رابطه صحبت شده است، تاخیرات شناسایی شوند، مدت هر تاخیر براساس رویه گفته شده برآورد شود، اثر آن روی نرم افزار زمانبندی با استفاده از روشهای اعمال تاخیرات تعیین شود و پس از تعیین اثر آن، میزان تاخیر روی فعالیت یا فعالیتهای مرتبط و همچنین روی مسیر بحرانی پروژه تعیین خواهد شد.


به منظور تحلیل مناسب اثر مالی (دعاوی مالی وابسته به تاخیر) باید تحلیلهای خاص تاخیرات پروژه از جمله تحلیل تاخیرات همزمان، تحلیل تاخیرات همگام، مالکیت شناوری، شناوری منفی، time at large و … در فرآیند تحلیل تاخیرات پروژه انجام پذیرد.
پس از تحلیل تاخیرات پروژه و تعیین اثر دقیق تاخیر آن، نوبت به کمی سازی خسارات وارده (دعاوی مالی وابسته به تاخیر) است. با توجه به وقایع رخ داده در پروژه و مفاد قرارداد بین طرفین، سرفصلهای ضرر و زیان وارده در این زمینه میتواند متفاوت باشد. به صورت عمومی سرفصلهای زیر به عنوان سرفصلهای ضرر و زیان وابسته به تاخیر در پروژه های ساخت شناخته میشوند:
- خسارت ناشی از کاهش بهره وری نیروی انسانی اجرایی
- خسارت ناشی از کاهش بهره وری ماشین آلات اجرایی
- خسارات وارده در بخش نیروی انسانی بالاسری
- خسارات وارده در بخش ماشین آلات بالاسری
- افزایش قیمت مصالح به دلیل بروز تاخیر مجاز و یا غیرمجاز
- افزایش میزان مصالح در پروژه به دلیل بروز تاخیر مجاز و یا غیرمجاز
- اضافه شدن مصالح جدید به دلیل بروز تاخیر مجاز و یا غیرمجاز
- هزینه های انبار داری مصالح به دلیل بروز تاخیر مجاز و یا غیرمجاز
- خسارات وارده در بخش بالاسری دفتر مرکزی (بیش از 12 روش)
- خسارات وارده در بخش هزینه های مستمر کارگاه
- خسارات وارده به دلیل تاخیر در تحویل کارگاه، تجهیز کارگاه و برچیدن کارگاه پیمانکار
- هزینه های مرتبط با تعلیق در پروژه (بالاسری، خواب ماشین آلات، هزینه های نیرو انسانی اجرایی و…)
- تاخیر در پرداخت صورت وضعیت مالی پروژه
- تاخیر در پرداخت پیش پرداخت پروژه
- تاخیر در پرداخت صورت وضعیت تعدیل
- تاخیر در پرداخت صورت وضعیت قطعی پروژه
- عدم پرداخت حسن انجام کار و یا تاخیر در پرداخت آن
- خسارات ناشی از بیمه تامین اجتماعی در پروژه از جمله جرائم مرتبط، تاخیر در ارائه مفاصاحساب و…
- خسارات ناشی از عدم آزادسازی تضامین قراردادی مانند تضمین انجام تعهدات، تضمین پیش پرداخت و…
- خسارات ناشی از انجام کار در شب توسط پیمانکار، هزینه تسریع و…
- بروز دوباره کاری در پروژه و نحوه شناسایی و کمی سازی خسارات مرتبط با آن.
- جرائم مالیاتی وارده به طرفین قرارداد ناشی از قصور طرف مقابل
- شکایات نیروی انسانی پروژه و مطالبات مرتبط با آنها
- شکایات تامین کنندگان کالا و خدمات
- خسارات ناشی از تسریع و محاسبه تسریع در پروژه
- خسارات ناشی از عدم النفع ممکن الحصول و محتمل
- استهلاک ماشین آلات اجرایی و بالاسری در پروژه
- اختلاف در احجام و محاسبات فنی در پروژه
- هزینه تهیه لوایح ضرر و زیان پروژه
- هزینه دادرسی تحمیل شده به طرفین قرارداد
- هزینه کرد پیمانکار در پروژه به دلیل قصور کارفرما در تعهدات مرتبط
- کاهش ارزش خسارات از زمان وقوع تاکنون
و چندین سرفصل دیگر که متناسب با وضعیت هر پروژه تعیین خواهد شد.
لازم به ذکر است سرفصلها فوق، سرفصلهای دعاوی مالی وابسته به زمان در پروژه هستند و تعداد زیاد دیگری سرفصل در رابطه با دعاوی مستقل از تاخیر وجود دارد که در مقاله ای مجزا به آن پرداخته خواهد شد.
جمع بندی
دعاوی شامل 4 دسته اصلی هستند که یکی از آنها دعاوی مالی است و خود دعاوی مالی به دو دسته دعاوی مالی وابسته به تاخیر و مستقل از تاخیر تقسیم میشوند، ما در این مقاله ارتباط بین دعاوی زمانی و دعاوی مالی و فرآیند موردنیاز برای ارتباط این دو دسته دعاوی را تشریح کردیم و در ادامه به معرفی 32 سرفصل مهم دعاوی مالی وابسته به تاخیر در پروژه، پرداخته شد.