تعدیل چیست: در قراردادهای پیمانکاری به منظور انطباق شرایط قرارداد با تغییرات شرایط اقتصادی از مفهومی به نام تعدیل استفاده میشود. تعدیل به این معنی است که مبلغ قرارداد قبلی باید با توجه به شرایط جدید اصلاح شود. این تغییرات شامل افزایش یا کاهش در مبلغ قرارداد است.
جهت تعدیل آحاد بهای پیمانهای ذیل نظام فنی و اجرایی کشور، بخشنامه به شماره 173073/101 در تاریخ 15/9/1382 توسط سازمان برنامه و بودجه کشور ابلاغ شده است. این بخشنامه از نوع گروه اول (لازم الاجرا) است تا برای کارهایی که پس از ابلاغ این بخشنامه مبادرت به اخذ پیشنهاد قیمت به روش مناقصه یا ترک مناقصه میشود ملاک عمل قرار گیرد.
تعاریف و اصطلاحاتی بخشنامه
دوره: هر یک از سه ماهههای منتهی به خرداد، شهریور، آذر یا اسفند.
شاخص: عددی که متوسط تغییرات قیمت هر دوره را نسبت به دوره پایه نشان میدهد.
دوره پایه: دورهای که تمامی شاخصهای مربوط به آن عدد صد (۱۰۰) است.
فهرست بها: هر یک از فهرستهای واحد بهای پایه در رشتههای مختلف که از طرف سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور ابلاغ میشود.
شاخص گروهی: عددی که متوسط تغییرات قیمتهای واحد اقلام یک فصل از فهرست بهای واحد پایه در هر دوره را نسبت به دوره پایه نشان میدهد.
شاخص رشتهای: عددی که متوسط تغییرات قیمتهای واحد اقلام یک رشته از فهرست بهای واحد پایه در هر دوره را نسبت به دوره پایه نشان میدهد.
شاخص کلی: عددی که متوسط تغییرات قیمتهای واحد اقلام تمامی فهرستهای واحد پایه در هر دوره را نسبت به دوره پایه نشان میدهد.
شاخص دوره انجام کار: شاخص دوره انجام عملیات اجرایی مربوط به آن دوره.
کارکرد دوره: مبلغ کارهای انجام شده طی آن دوره شامل عملیات اجرایی، مصالح پایکار و هزینه تجهیز یا برچیدن کارگاه.
کارهای جدید: کارهایی که پس از انعقاد پیمان در حین اجرای عملیات و در چارچوب موضوع پیمان به پیمانکار ابلاغ شود و برای آنها قیمت و مقدار در فهرست بهای منضم به پیمان پیشبینی نشده است.
تاخیر مجاز: آن بخش از تطویل مدت پیمان که خارج از قصور پیمانکار باشد.
مدت پیمان: مدت اولیه پیمان با احتساب تاخیرهای مجاز (تمدید مدت )خارج از قصور پیمانکار.
مبلغ کارکرد صورت وضعیت: تفاوت مبلغ صورت وضعیت مورد نظر با صورت وضعیت قبلی برای هر فصل از هر یک از فهرستهای منضم به پیمان.
شاخص مبنا با توجه به نوع مناقصه و تاخیرات مجاز و غیر مجاز
تعیین شاخص مبنا با توجه به نوع مناقصه متفاوت است :
- در مناقصه به شکل: یک دوره سه ماهه قبل از دوره سه ماهه ای که آخرین روز مهلت تعیین شده توسط کارفرما برای تسلیم پیشنهاد قیمت پیمانکار در آن واقع شده است.
- در ترک مناقصه به شکل:یک دوره سه ماهه قبل از دوره سه ماهه ای که پیشنهاد نهایی پیمانکار به صورت کتبی تسلیم کارفرما شده است.
یکی از تفاوت های تعدیل در تاخیرات مجاز و غیرمجاز نحوه تعیین شاخص دوره کارکرد میباشد
در تاخیر مجاز عملیات اجرا شده در مدت تاخیر مجاز، با شاخص های دوره مربوط به انجام کار، تعدیل می شود.
در تاخیر غیر مجاز عملیات اجرا شده در مدت تاخیر غیر مجاز، با متوسط شاخص های دوره های مربوط به مدت پیمان (مدت درج شده در پیمان و مدت های تمدید شده) تعدیل می شود.
شاخص على الحساب برای دوران تاخیر
در پایان مدت اولیه و یا هر تمدید پیمان دستگاه اجرایی مکلف است بنا به تقاضای پیمانکار تاخیرها را رسیدگی و شاخص های تعدیل کارکرد دوره های بعد را با توجه به نوع تاخیرها مشخص نماید. تا انجام این رسیدگی، تعدیل کارکردهای بعد از مدت اولیه یا هر تمدید پیمان حسب مورد با شاخصهای دوره سه ماهه مربوط به پایان مدت اولیه یا هر تمدید پیمان محاسبه و به صورت علی الحساب پرداخت خواهد شد.
از دیگر تفاوت های تعدیل در تاخیرات مجاز و غیرمجاز میتوان به تغییر ضریب 0.95 در فرمول محاسبه ضریب تعدیل اشاره کرد
1- در پیمانهایی که در مدت اولیه (مدت درج شده در موافقتنامه) به اتمام رسیده و تحویل موقت شوند، عدد 0.95 در رابطه ضریب تعدیل به عدد یک تبدیل می شوند
2- در پیمانهایی که تا مدت پیمان (مدت اولیه بعلاوه تاخیرهای مجاز ) به اتمام رسیده و تحویل موقت شوند، عدد 0.95در رابطه ضریب تعدیل به عدد 0.975 تبدیل می شود
3- مبلغ ما به التفاوت ناشی از تبدیل عدد 0.95 به یک یا 0.975 در مورد پیمان های مشمول حسب مورد همزمان با صورت وضعیت قطعی به پیمانکار پرداخت می شود.
در آخر ضریب تعدیل طبق این بخشنامه عبارت است از: